De nieuwe Zwaaikom

De Zwaaikom is straks het hart van Stadsoevers. Een waterplein waar boten aanmeren en waar mensen recreëren. Ontspannen met je voeten in het water, een visje eten of uit je dak gaan bij een concert of op de kermis, het kan allemaal.

De werkzaamheden

Vanaf de week van 17 september begint de sanering van het oude Wubbenterrein (het terrein tussen het Sfeerstrand en the Loods). Op dat moment kunnen auto’s niet meer over de Oostelijke Havendijk rijden. Bedrijven blijven wel gewoon bereikbaar via de Industriestraat. Tussen ROC Kellebeek en de Passarelle wordt er een doorgang gecreëerd voor fietsers en voetgangers.
 
De werkzaamheden van de Zwaaikom starten op maandag 1 oktober. De Westelijke Havendijk wordt dan vanaf de Wethouder Lanenstraat tot de Koopjeshal afgesloten totdat alle werkzaamheden gereed zijn rondom de Vliet. De verwachte afronding van alle werkzaamheden is gepland in het eerste kwartaal van 2020.  
 

Flaneren en samenkomen

De Zwaaikom is nu het eindpunt van de Vliet. Kort voor de Eerste Wereldoorlog werd het zo druk met schepen op de Vliet dat er een ‘zwaaikom’ werd aangelegd: een plek waar lange schepen op het kanaal makkelijk konden keren. In het nieuwe Stadsoevers is de Zwaaikom het hart van het stadsdeel. ‘Een plein van water waar je samenkomt en waar van alles te doen is. Een openbare ruimte waar Roosendalers kunnen flaneren en samenkomen’, vertelt Donald Marskamp. ‘Met vertier op en langs het water’, vult Harold van den Broek aan. Beide mannen zijn de landschapsarchitecten van Stadsoevers en maken ook het ontwerp voor hoe de Zwaaikom eruit komt te zien.

“Een plein van water waar je samenkomt en waar van alles te doen is. Een openbare ruimte waar Roosendalers kunnen flaneren en samenkomen”

Bungelende voeten

Tot de jaren zeventig van de vorige eeuw was de Vliet een belangrijke verkeersader voor de industrie van Roosendaal. Schepen voeren af en aan met suikerbieten, zand, grind en olie naar de fabrieken die aan het water lagen. De oorspronkelijke Zwaaikom is in de loop van de jaren verkleind maar Donald en Harold maken hem weer groter. Donald: ‘De Zwaaikom wordt ongeveer 50 bij 100 meter, vergelijkbaar met een grootte van een voetbalveld. Aan de oostkant werden vroeger onder andere bieten en turf gelost en geladen. Dat industriële karakter komt aan die kant terug door het gebruik van robuuste betonplaten. Ook gaan er op de Vliet weer bootjes varen maar dit keer recreatiebootjes. Aan de zuidkant komt een steiger met ligplaatsen voor wat luxere sloepen. Passanten met hun boot kunnen aanleggen aan de west en noordzijde. Deze laatste zijde ligt uitstekend op de zon. Hier komt veel groen en de toegang tot het water met flauw aflopende plateautrappen die een soort tribune vormen. Straks kan je hier lekker met je voeten in het water bungelen. In het gebouw aan de kopse kant van de haven komen voorzieningen zoals horeca waar je bijvoorbeeld een lekker visje kunt eten. De inrichting van de Zwaaikom combineert de robuustheid en rauwheid van het industriële verleden met een aangename verblijfsruimte.’

Zwemmen op het water

Ook het water zelf wordt intensief gebruikt. Zo kunnen op het water grote pontons geplaatst worden voor evenementen. Donald: ‘Bijvoorbeeld voor de start van de Draai van de Kaai of als podium voor een concert en de intocht van Sinterklaas. Maar ook de attracties van de kermis. We willen het water het hele jaar door gebruiken. Zo denken we aan een ‘badeschiff’, een zwembad op het water. Dat kan verwarmd worden met de restwarmte van het afvalverwerkingsbedrijf Suez, zodat je ook ’s winters behaaglijk een duik kan nemen.’

“Ook bestaande gebouwen koesteren we. Sommige van die gebouwen gaan uiteindelijk misschien wel weg of krijgen een hele nieuwe invulling. Tot die tijd kan zo’n gebouw een tijdelijke functie en gebruikers krijgen.”

Duurzaamheid

Net als in de rest van Stadsoevers, staat duurzaamheid ook in de Zwaaikom voorop. Harold: ‘Als de schop in de grond gaat, komen we misschien oude kademuren tegen. Waar en hoe weten we niet van tevoren dus dat is heel spannend. Maar die materialen gaan we zoveel mogelijk recyclen. Net zoals de meerpalen en bolders die nu al in het gebied staan. Die gaan we hergebruiken voor het kademeubilair als gordingen, steigers, zit- en ligplekken en speelobjecten.’

Donald: ‘Ook bestaande gebouwen koesteren we. Sommige van die gebouwen gaan uiteindelijk misschien wel weg of krijgen een hele nieuwe invulling. Tot die tijd kan zo’n gebouw een tijdelijke functie en gebruikers krijgen. Neem de voormalige fabriekshal waar Wubben Olie zat. Daar zit nu de grafittiloods. De energie en betrokkenheid van de gebruikers sluit goed aan bij de dynamiek van Stadsoevers. Door de manier waarop het nu gebruikt wordt, is het een waardevol gebouw. Kortom, de link met het verleden en huidig gebruik poetsen we niet weg, we haken er juist op aan!’

Unieke werkwijze

Wim Uijtdehaag is projectleider civiel van het bouwteam van Stadsoevers. Zijn rol is invulling geven aan de uiteindelijke realisatie van de inrichting van de Zwaaikom. ‘Dat doen we gezamenlijk als bouwteam. Daarin zitten de architecten, de ontwerpers, civiel technisch ingenieurs en tekenaars. We bekijken meteen of en hoe een ontwerp uitgevoerd kan worden, bijvoorbeeld welke betondikte we moeten gebruiken voor de kadewand. Als we obstakels tegenkomen, kunnen we dat direct terugkoppelen naar de architecten. Die passen hun ontwerp dan aan zodat het wel kan. We trekken hand in hand op en die werkwijze is best uniek.